Beleggen in cryptomunten is de afgelopen jaren steeds toegankelijker geworden. Veel mensen die in de wereld van crypto stappen doen dat omdat ze snel veel geld willen verdienen. Verblind door succesverhalen over hoge rendementen zijn ze zich vaak onvoldoende bewust van de risico’s die aan het beleggen in crypto kleven. Als je ook de wereld van crypto wilt betreden, dan is het dus belangrijk om alert te zijn op zogeheten cryptoscams. In dit artikel noem ik de meestvoorkomende vormen van oplichting via crypto en leg ik uit hoe jij je hiertegen beschermt.
De meest voorkomende cryptoscams
Deze vormen van cryptoscams komen vaak voor.
Ponzi-schema
Een Ponzi-schema (ook wel pyramidespel genoemd) is een frauduleuze investeringsstrategie. Investeerders worden verleid om in te stappen in aantrekkelijke investeringsprojecten, maar in werkelijkheid worden eerdere investeerders uitbetaald met de investeringen (kan zowel geld als crypto zijn) van nieuwe beleggers.
Zo herken je een Ponzi-schema of pyramidespel:
- Beloftes van extreem hoge rendementen, vaak ook nog zonder risico
- Een onduidelijke of vage uitleg over hoe de investering werkt
- Er wordt druk op je uitgeoefend om nieuwe investeerders aan te dragen
Phishing via nep-wallets en nep-exchanges
Bij phishing proberen oplichters je inloggegevens te stelen van bijvoorbeeld je wallet of exchange. Dat doen ze door middel van een website die eruitziet als een bekende wallet of exchange, maar in werkelijkheid alleen bedoeld is om toegang te krijgen tot jouw cryptotegoeden. Met het stelen van deze gegevens maken oplichters vaak nog meer buit dan wanneer je een eenmalige investering zou doen, omdat ze hiermee toegang krijgen tot je complete cryptotegoed.
Zo herken je phishing via nep-wallets en nep-exchanges:
- Spelfouten of ongebruikelijke bewoordingen in berichten (vaak schreeuwerig of veel uitroeptekens)
- Je wordt onder druk gezet om snel te handelen (anders vervalt je account of iets dergelijks)
- Links die nét iets anders zijn dan de officiële URL (bijvoorbeeld een letter verschil, een streepje tussen twee woorden of een andere extensie)
Rug pulls bij nieuwe cryptoprojecten
Een rug pull is een oplichtingspraktijk waarbij de ontwikkelaars een nieuw cryptoproject lanceren en er direct een grootschalige marketingcampagne omheen bouwen. So far so good, maar ze doen dit met de intentie om er met de opbrengsten vandoor te gaan zodra er genoeg investeerders zijn ingestapt.
Zo herken je rug pulls bij nieuwe cryptoprojecten:
- Het is niet duidelijk wie er achter het project zit(ten)
- Ontbrekende audits
- Plotselinge verkoop van grote hoeveelheden tokens
Social media scams
Sociale media zijn bij uitstek platforms waar oplichters nieuwe slachtoffers proberen te maken. Bijvoorbeeld door nepaccounts aan te maken van bekende personen of bedrijven en te doen alsof zij reclame maken voor een “waanzinnige manier om snel geld te verdienen!”. Ook worden advertenties verspreid waarop bekende personen zogenaamd een cryptoplatform of -project aanbevelen. In veel gevallen wordt gevraagd om een (klein) bedrag over te maken waarna je een bedrag teruggestort krijgt, wat uiteindelijk (je raadt het al) nooit gebeurt.
Zo herken je scams via social media:
- Taal- en spelfouten in berichten
- Schreeuwerige of onverzorgd uitziende advertenties
- Ongeloofwaardige beloftes (bijvoorbeeld: Stuur ons 0,1 BTC en ontvang direct 1 BTC terug)
- Een gevoel van urgentie (bijvoorbeeld: Stap nu in, slechts beperkt beschikbaar!)
Pump-and-dump
Een pump-and-dump is een frauduleuze strategie waarbij een groep investeerders massaal een (meestal) onbekende cryptomunt koopt en promoot, waarmee ze de prijs kunstmatig opdrijven. Zelf kopen ze de crypto dus relatief goedkoop maar zodra de koers stijgt, verkopen ze dit weer. Het gevolg daarvan is dat zij veel geld hebben verdiend, de waarde van de cryptomunt instort en andere investeerders met waardeloze crypto achterblijven.
Zo herken je een pump-and-dump:
- Plotselinge, onverklaarbare prijsstijgingen (vaak van nieuwe en/of onbekende cryptomunten)
- Superveel promotie op sociale media of Telegram-groepen
- Weinig (technische) onderbouwing van de cryptomunt
Waarom vallen mensen voor cryptoscams?
Als je het zo eens doorleest dan is het allemaal zo klaar als een klontje. In zulke scams ga jij natuurlijk nooit trappen! Maar juist als je zo denkt, is het belangrijk om alert te blijven. En zelfs dan is nog geen garantie dat je niet valt voor oplichtingspraktijken. Wie heeft er nou nog nooit (per ongeluk) op een linkje geklikt in een phishingmail?
Elke dag zijn er mensen die voor cryptoscams vallen. Anders waren oplichters er allang mee gestopt. Enerzijds maken ze gebruik van psychologische trucs om je te misleiden. Anderzijds profiteren ze van onhandige acties van hun slachtoffers. Een paar van de belangrijkste redenen waarom mensen nog steeds vallen voor cryptoscams:
- Gebrek aan kennis: Als je gaat investeren zonder kennis van de cryptomarkt of als je je onvoldoende bewust bent van de risico’s (stukje naïviteit speelt hierin ook een rol)
- Fear of Missing Out (FOMO): Als je snel wilt instappen om geen winstkansen mis te lopen of zo snel mogelijk zoveel mogelijk wilt verdienen
- Social proof: Als je vertrouwen is gewekt door valse recensies van niet-bestaande personen (die op jou lijken, of juist bekende personen)
- Psychologische druk: Als je onder druk wordt gezet om een beslissing te nemen, omdat anders de ‘deal’ voorbij is of er geen plekken meer beschikbaar zijn
Hoe kun je jezelf beschermen tegen cryptoscams?
Zoals je hierboven kunt lezen is een gebrek aan kennis een belangrijke reden waarom mensen vallen voor cryptoscams. Dat betekent ook dat je met de juiste kennis beter beschermd bent tegen oplichters. Daarnaast zijn er nog een paar manieren waarop je oplichters te slim af kunt zijn:
Onderzoek grondig voordat je investeert
Check in ieder geval of je wat onafhankelijke reviews kunt vinden over het platform. Probeer er daarnaast ook achter te komen wie of wat er achter het aanbod zit. Worden er personen genoemd, trek deze dan online na. En Google uiteraard even op de naam van het platform.
Gebruik alleen betrouwbare platforms
Sinds eind 2024 is er cryptowetgeving actief in Nederland. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) monitort naast traditionele beleggingspraktijken ook de cryptomarkt. Er is een lijst beschikbaar van geregistreerde cryptopartijen, zodat je kunt checken of je met een betrouwbare aanbieder te maken hebt.
Wees alert op signalen van een scam
Pas op voor al te mooie beloftes van gegarandeerde rendementen zonder risico. Hoe mooi het ook zou zijn, dat bestaat simpelweg niet. Vermijd ook opdringerige aanbieders of ‘unieke kansen’ waarbij je snel moet beslissen.
Bescherm je persoonlijke gegevens
Je persoonlijke gegevens zijn voor oplichters vaak nog meer waard dan wanneer je een eenmalige storting zou doen. Wees er daarom zuinig op! Deel nooit je private key of wachtwoord met anderen, check beter tien keer of een mail betrouwbaar is voordat je op een link klikt en schakel tweestapsverificatie (2FA) in voor je account(s).
Investeer in kennis en educatie
Een gewaarschuwd mens telt voor twee, of in dit geval misschien wel voor twintig. Als je weet wat voor praktijken oplichters gebruiken, dan zou je ze altijd een stap voor moeten kunnen zijn. Duik dus eerst even in de materie voordat je jouw eerste investering doet. Weet je al wat blockchain is? En hoe werkt cryptotechnologie? Ben je al aangesloten bij een crypto-community waar kennis en ervaring wordt gedeeld?
