Heb je het vermoeden dat je slachtoffer bent van beleggingsfraude, of weet je dit inmiddels wel zeker? Dat is natuurlijk enorm vervelend. Misschien troost je je met de gedachte dat je niet de enige bent die dit overkomt. Alleen al in Nederland gaat dit elk jaar om duizenden mensen.
Dat je bent opgelicht, daar kun je niks meer aan veranderen. Je kunt er wel voor zorgen dat de gevolgen zo beperkt mogelijk blijven. Of je er helemaal zonder kleerscheuren van afkomt hangt af van een aantal factoren, maar over het algemeen geldt wel dat je zo snel mogelijk actie moet ondernemen. In dit artikel lees je over welke stappen je kunt nemen om de schade zoveel mogelijk te beperken.
Herken de signalen dat je slachtoffer bent geworden van fraude
Er zijn diverse veelvoorkomende signalen die er op wijzen dat je mogelijk bent opgelicht. Het is belangrijk om deze signalen te herkennen, zodat je snel actie kunt ondernemen en (meer) geldverlies voorkomt.
Hieronder noem ik een aantal van die veelvoorkomende signalen van beleggingsfraude.
1. Je krijgt geen toegang meer tot je geld
In dit geval verzinnen oplichters allerlei redenen waarom je ‘tijdelijk’ niet bij je geld kan als je daarom vraagt, of er zijn ineens ‘onvoorziene’ kosten die je eerst moet betalen om bij je geld te kunnen komen. Uiteindelijk blijkt dat je helemaal niet meer bij je geld kan, omdat de oplichters er allang mee vandoor zijn.
2. Het platform of de broker reageert niet meer op contact
Dit signaal kan direct na het doen van een investering optreden, maar het kan ook best zijn dat je al maandenlang aan het ‘beleggen’ bent voordat ineens alle contact wordt verbroken. De website is bijvoorbeeld ineens uit de lucht, alle teamleden zijn van de ‘Over ons-pagina’ gehaald, of e-mails komen niet meer aan.
3. De beloftes van rendementen worden niet waargemaakt
Het leek zo mooi: een gegarandeerd rendement van 10% op je belegging. In werkelijkheid kreeg je in de eerste maand(en) misschien nog een paar procent rendement uitgekeerd, maar daarna droogde het snel op. Ik zal je uit de droom helpen: gegarandeerde rendementen bestaan niet. Betrouwbare beleggingsplatforms zullen daarom altijd meerdere scenario’s schetsen en je attent maken op de mogelijkheid dat je inleg gaat verliezen. Als een aanbieder je een bepaald rendement garandeert, dan is dat alleen al een signaal dat je te maken hebt met beleggingsfraude.
4. Het bedrijf blijkt niet geregistreerd bij een officiële instantie
Betrouwbare beleggingsplatforms staan geregistreerd bij financiële toezichthouders. Deze instanties onderwerpen aanbieders van beleggingsmogelijkheden aan strenge controles. Voldoen ze hieraan, dan krijgen of behouden ze een registratie. Toezichthouders stellen ook lijsten op van malafide aanbieders. Het is belangrijk om voorafgaand aan je investering te controleren of een aanbieder is geregistreerd bij een relevante toezichthouder, of dat er juist voor wordt gewaarschuwd. Heb je het vermoeden dat je wordt opgelicht en blijkt het bedrijf niet geregistreerd bij een officiële instantie? Dan is dat een goede reden om zenuwachtig te worden.
Stop direct met verdere betalingen
Wanneer je het slachtoffer bent van beleggingsfraude, is het belangrijk dat je geen contact opneemt met de oplichters, direct alle betalingen aan hen stopt en ook geen nieuwe betalingen start. Dat klinkt misschien logisch nu je dit leest, maar je zult je erover verbazen hoeveel mensen in zo’n situatie nog steeds geld blijven overmaken. De fraudeurs weten dat jij waarschijnlijk (op z’n minst een beetje) in paniek bent en spelen daar handig op in. Bijvoorbeeld door te suggereren dat je jouw inleg terugkrijgt als je nog een extra investering doet, zogenaamd om de ‘extra kosten’ te dekken.
Kijk ook uit als je wordt benaderd door onbekende mensen die je willen helpen (“Wij zorgen ervoor dat jij je geld terugkrijgt!”). Hoe overtuigend of goed bedoeld het misschien ook klinkt, de kans is groot dat deze mensen helemaal niet het beste met je voor hebben of zelfs dezelfde figuren zijn die je zojuist hebben opgelicht.
Verzamel alle relevante info en bewijs
Als je bent opgelicht, dan wil je natuurlijk graag je geld terug en als het even kan zo snel mogelijk. Het verzamelen van zoveel mogelijk relevant bewijsmateriaal kan daarbij van doorslaggevend belang zijn. Met deze informatie is het voor de instanties (denk aan de politie en de Autoriteit Financiële markten - AFM) makkelijker om de oplichter(s) op te sporen en voor jezelf vergroot je de kans dat je jouw geld terugkrijgt.
Probeer daarom in ieder geval de volgende zaken compleet te krijgen:
Transactieoverzichten en betalingsbewijzen
Deze klinkt logisch en zou je via je online bankomgeving redelijk eenvoudig terug moeten kunnen vinden: alle bankafschriften die aantonen wanneer en welke betalingen je hebt gedaan aan de oplichter(s). Als je (ook) met crypto hebt betaald, dan moet je ook de blockchain-transactiegegevens en wallet-adressen verzamelen.
E-mails, chats en andere correspondentie
Duik even in je archieven en verzamel zoveel mogelijk contactmomenten die je met de oplichter(s) hebt gehad. Denk aan:
- E-mails
- Gesprekken op WhatsApp of Telegram
- Telefoongesprekken
- Chats op een platform
Noteer ook de telefoonnummers en e-mailadressen die de oplichter gebruikte en ook onder welke naam hij handelde. Vergeet trouwens niet de data en tijden van de contactmomenten ook te noteren, want dit kan uiteindelijk waardevolle inzichten bieden in hoe de oplichter te werk is gegaan.
Screenshots van de website of app
Als je nog bij je account kunt, dan is het belangrijk om screenshots te maken van bijvoorbeeld je accountgegevens, de door jou geïnvesteerde bedragen, je uiteindelijke saldo en überhaupt het uiterlijk van de website of app. Tip: mocht de website al offline zijn, dan kun je in veel gevallen bepaalde pagina’s nog terughalen met bijvoorbeeld de Wayback Machine. Dit geldt uiteraard niet voor de siteonderdelen die achter een inlog zitten.
Meld de fraude bij officiële instanties
Naast het verzamelen van bewijsmateriaal is het ook belangrijk om de oplichting zo snel mogelijk te melden bij de juiste instanties. Dit verstevigt je eigen positie, maar je kunt er ook mee voorkomen dat anderen het slachtoffer worden van dezelfde oplichters. Hoe sneller en hoe meer informatie je aanlevert, hoe groter de kans op gerechtigheid.
Meld beleggingsfraude daarom bij:
Politie
Doe altijd aangifte bij de politie! Ook als je denkt dat de politie er toch niks mee gaat doen of de kans dat je je geld terugziet klein is. Oplichting is een misdrijf en dat alleen al is een reden om aangifte te doen. Daarnaast helpt jouw aangifte de politie om de omvang van de praktijken in kaart te brengen en gerichter actie te ondernemen, wat de pakkans juist vergroot.
Fraudehelpdesk
Dit is een algemeen meldpunt voor fraude in Nederland. Naast dat de fraude wordt geregistreerd kan de Fraudehelpdesk je ook advies geven over wat de vervolgstappen die je moet of kunt zetten. Dat is toch een fijne opsteker in deze vervelende situatie!
AFM
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) is in Nederland de officiële toezichthouder voor eigenlijk alles wat met financiële diensten te maken heeft. Eén van de taken van de AFM is waarschuwen voor fraudeurs, dus jouw ervaringen kunnen hier goed bij helpen.
Internationale instanties (o.a. Europol, Interpol, ESMA, SEC)
Ook als je te maken hebt met oplichters die vanuit het buitenland opereren, kun je de fraude melden bij bovenstaande instanties. Aanvullend kun je ook internationale instanties informeren. Denk hierbij aan politie- en opsporingsdiensten als Europol (Europa) en Interpol (wereldwijd), maar ook internationale financiële toezichthouders als ESMA (Europa), IOSCO en IFIAR (wereldwijd). Als je weet vanuit welk land de oplichters actief zijn, kun je de toezichthouder in dat land opzoeken en de fraude daar melden.
Informeer je bank of betaalprovider
Misschien denk je hier niet direct aan, maar het is ook verstandig om meteen je bank en/of betaalprovider te informeren over het feit dat je bent opgelicht. In sommige gevallen kun je namelijk nog een betaling aan de oplichter(s) terugvorderen (chargeback), zeker als je deze betaling hebt gedaan met een creditcard. Onthoud ook in deze situatie: hoe sneller je het meldt, hoe groter de kans op geld!
Leer van de situatie en voorkom herhaling
Opgelicht worden kan om meerdere redenen een pijnlijke ervaring zijn. Er is natuurlijk het financiële gedeelte, waarbij je een (groot) geldbedrag kwijt bent. Misschien maakt het je ook wantrouwender richting je medemens in het algemeen, of aanbieders van beleggingsmogelijkheden in het bijzonder. Bekijk het dan eens van de positieve kant: nu jij je beter bewust bent van de risico’s, kun je voortaan juist veiliger beleggen. Hoe doe je dat?
- Analyseer wat maakte dat je kwetsbaar was voor oplichting (Was je te gretig? Te goedgelovig?)
- Onderzoek welke signalen je vooraf of tussentijds hebt gemist of genegeerd (Tijdsdruk, een schreeuwerige advertentie op Facebook of beloften van gegarandeerd rendement)
- Ga na wat je vooraf had kunnen doen om de betrouwbaarheid van het platform te checken (Was het geregistreerd bij de AFM, of werd er door hen juist voor gewaarschuwd?)
- Verdiep je in (veilig) beleggen (Volg een cursus, lees over hoe je beleggingsfraude kunt herkennen, of vraag advies aan een financieel expert)
- Verander eventueel je beleggingsstrategie (Beleg bijvoorbeeld alleen nog via geregistreerde platforms. Iets minder rendement is toch altijd nog beter dan al je geld kwijt zijn?)
Conclusie
Je weet nu hoe je de signalen van beleggingsfraude herkent, wat je moet doen als je slachtoffer bent geworden en hoe je verdere schade voorkomt. Hoewel het vervelend is om opgelicht te worden, kun je de impact beperken door snel actie te ondernemen en de juiste instanties in te schakelen.
Beleggingsfraude komt vaker voor dan je denkt, en het kan iedereen overkomen. Het herkennen van de signalen en het nemen van de juiste stappen kan je helpen om de gevolgen te beperken.
