Een van de meest verontrustende situaties is het ontdekken van een nepprofiel dat jouw identiteit misbruikt. Of het nu op sociale media, datingsites, of andere online platforms is, het hebben van een nepprofiel kan ernstige gevolgen hebben voor je reputatie en persoonlijke veiligheid. Waarom maken cybercriminelen nepprofielen aan en welke stappen kun je nemen als je een nepprofiel van jezelf online tegenkomt. Dat leg ik uit in deze blog.
Wat kunnen cybercriminelen met jou nepprofiel?
Cybercriminelen kunnen het volgende bereiken met een nepprofiel:
Phishing en Social Engineering
Cybercriminelen kunnen een nepprofiel gebruiken om je vrienden, familie, en collega's te benaderen en hen te misleiden om persoonlijke informatie te delen. Ze kunnen doen alsof ze jou zijn en om hulp vragen, zoals geld of inloggegevens, of hen links sturen die malware bevatten. Dit staat bekend als phishing of social engineering.
Identiteitsdiefstal
Met een nepprofiel kunnen cybercriminelen jouw identiteit stelen en gebruiken om frauduleuze activiteiten uit te voeren. Dit kan variëren van het openen van bankrekeningen en kredietlijnen op jouw naam tot het indienen van valse belastingaangiften. Identiteitsdiefstal kan leiden tot financiële schade en een langdurig proces om je naam te zuiveren.
Reputatieschade
Een nepprofiel kan schadelijke en ongepaste inhoud plaatsen, wat je reputatie kan schaden. Dit kan variëren van beledigende berichten en foto's tot het verspreiden van valse informatie over jou. Dit kan niet alleen je persoonlijke relaties beïnvloeden, maar ook je professionele leven.
Verspreiden van nepadvertenties
Een fraude die steeds vaker voorkomt is het verspreiden van nepadvertenties uit jouw naam. Veel bekende personen hebben hiermee te maken, zoals Janny van der Heijden en Jort Kelder. Maar iedereen kan misbruikt worden voor het adverteren van nepadvertenties die bijvoorbeeld gericht zijn aan jouw familie en vrienden. Als een product wordt aangeprezen door een bekende is dat betrouwbaarder en gaan wellicht mensen het product wel aankopen. Dit product wordt dan nooit geleverd.
Online Stalking en Intimidatie
Cybercriminelen kunnen een nepprofiel gebruiken om je online te stalken of te intimideren. Dit kan leiden tot gevoelens van onveiligheid en stress. In extreme gevallen kan dit zelfs leiden tot fysiek gevaar als de stalker probeert je in het echte leven te benaderen.
Verkoop van je Gegevens
Sommige cybercriminelen maken nepprofielen om persoonlijke gegevens te verzamelen van jou of anderen (jouw volgers) die ze vervolgens op de zwarte markt kunnen verkopen. Deze gegevens kunnen worden gebruikt door andere criminelen voor verschillende vormen van fraude en cyberaanvallen.
Hoe kun je jezelf beschermen?
- Wees voorzichtig met de informatie die je online deelt: Deel geen persoonlijke informatie die kan worden misbruikt door cybercriminelen.
- Gebruik sterke en unieke wachtwoorden: Voor al je online accounts, en overweeg het gebruik van een wachtwoordmanager.
- Schakel tweestapsverificatie in: Waar mogelijk om een extra beveiligingslaag toe te voegen.
- Controleer regelmatig je online aanwezigheid: Zoek regelmatig naar je eigen naam en variaties daarvan om te zien of er nepprofielen zijn aangemaakt.
- Informeer je netwerk: Laat je vrienden, familie, en collega's weten over de risico's van nepprofielen en hoe ze verdachte activiteiten kunnen herkennen en melden.
- Door bewust en proactief te zijn, kun je de kans verkleinen dat cybercriminelen een nepprofiel van jou aanmaken en misbruiken. Het is belangrijk om altijd alert te blijven en snel te handelen als je tekenen van misbruik opmerkt.
- Stel een blauw vinkje in op jouw Instagram-account, dat betekent dat je account geverifieerd is. Let dus ook op nep-accounts zonder blauw vinkje!
Wat kan je doen als je een nepprofiel van jou tegenkomt?
Ben je een nepprofiel van jezelf tegengekomen? Dit kun je doen:
Blijf kalm en verzamel bewijs
Het is begrijpelijk dat je geschokt of boos bent wanneer je een nepprofiel ontdekt. Het is echter belangrijk om kalm te blijven en strategisch te handelen. Maak screenshots van het nepprofiel, inclusief alle relevante informatie zoals de gebruikersnaam, foto's, berichten, en de URL van het profiel. Dit bewijs kan later van pas komen als je contact opneemt met de betrokken partijen of juridische stappen overweegt.
Meld het nepprofiel bij het platform
De meeste sociale media en online platforms hebben mechanismen om nepprofielen te melden. Zoek naar de optie 'rapporteren' of 'melden' op de website of app en volg de instructies. Zorg ervoor dat je al het verzamelde bewijs meestuurt om je claim te ondersteunen.
Waarschuw je netwerk
Laat je vrienden, familie en collega's weten dat er een nepprofiel is aangemaakt met jouw naam. Dit helpt om de schade te beperken, omdat zij zich bewust zullen zijn van het nepprofiel en kunnen helpen om het te rapporteren. Het kan ook voorkomen dat zij per ongeluk met de fraudeur communiceren of persoonlijke informatie delen.
Bescherm je eigen accounts
Controleer de beveiliging van je eigen online accounts. Verander je wachtwoorden en zorg ervoor dat je tweestapsverificatie hebt ingeschakeld waar mogelijk. Dit maakt het moeilijker voor kwaadwillenden om toegang te krijgen tot je accounts en nieuwe nepprofielen aan te maken.
Overweeg juridische stappen
Als het nepprofiel ernstige schade veroorzaakt of als je het gevoel hebt dat je in gevaar bent, overweeg dan om juridische stappen te ondernemen. Raadpleeg een advocaat die gespecialiseerd is in internetrecht en privacykwesties. Zij kunnen je adviseren over de beste manier om verder te gaan en je helpen bij het indienen van een officiële klacht bij social media platformen. Doe aangifte bij de politie! Vaak kan de politie niet direct iets betekenen, maar als jouw informatie in het systeem staat kunnen andere zaken gelinkt worden aan elkaar en wellicht leiden tot een aanhouding.
Blijf alert en proactief
Houd in de gaten of er nieuwe nepprofielen worden aangemaakt en blijf proactief in het beschermen van je online identiteit. Overweeg om je eigen naam en variaties daarvan regelmatig te googelen om te zien of er nieuwe nepprofielen zijn verschenen.
Conclusie
Het ontdekken van een nepprofiel is een zorgwekkende ervaring, maar door kalm en strategisch te handelen, kun je de situatie effectief aanpakken. Verzamel bewijs, meld het profiel bij het platform, waarschuw je netwerk, bescherm je eigen accounts, en overweeg juridische stappen indien nodig. Blijf alert en bescherm je online identiteit om toekomstige problemen te voorkomen.
Tip: luister deze podcast
Janny van der Heijden heeft een podcast gemaakt over haar nare ervaringen als slachtoffer van deze type online fraude. Ik zit ook in deze podcast en help haar vragen te beantwoorden over haar “Gestolen Gezicht”. Te beluisteren op:
- NPO Radio 5.
- En via Spotify.
